De resultaten van dit onderzoek pleiten voor een andere toelatingsroute voor Caribische kandidaten: Bonded Medical Places. BMP gaat uit van een gegarandeerde toelating met als tegenprestatie een X-aantal jaren als zorgprofessional werken op het eiland de kandidaat vandaan komt.

Voor veel zorggerelateerde opleidingen in het HBO en WO wordt een vorm van selectie toegepast. Uit verschillende studies binnen mijn promotieonderzoek (zowel voltooide als lopende studies) blijkt dat er in die selecties sprake is van (grote) kansenongelijkheid. Dit benadeelt onder andere kandidaten met een Caribisch Nederlandse achtergrond zeer significant. Dit is zowel voor de kandidaten een probleem, als ook voor de (toekomstige) gezondheidszorg op de eilanden. Bij de afschaffing van loting en de invoering van 100% selectie zijn namelijk ook de Ministersplaatsen afgeschaft.

Bonded Medical Places

Vorig jaar heb ik daarom een onderzoek uitgevoerd naar het draagvlak onder experts en stakeholders voor verschillende vormen van selectiebeleid om iets aan die kansenongelijkheid te doen, en om de diversiteit en representativiteit van de toegelaten studentenpopulaties te verbeteren. In de poster staat een samenvatting van dat onderzoek. Vrijwel alle leden van de selectiecommissies die meededen aan mijn onderzoek (van alle faculteiten Geneeskunde, Tandheelkunde, Klinische Technologie en Farmacie) waren er voorstander van om Bonded Medical Places (BMP) mogelijk te maken voor kandidaten uit Aruba, Bonaire, Curaçao, St. Maarten, St. Eustatius en Saba. BMP is een toelatingsroute die wordt gebruikt in o.a. Australië, die bestaat naast het normale selectieproces. In Australië wordt het gebruikt om bijvoorbeeld aan kandidaten uit afgelegen gebieden de mogelijkheid te bieden, om in ruil voor een gegarandeerde plek op de opleiding, een contract aan te gaan waarin zij afspreken om na het afstuderen een X aantal jaren terug te gaan naar zo’n afgelegen gebied om daar als zorgverlener te werken. BMP dient daarmee twee belangrijke doelen: het doet iets aan de ongelijke onderwijskansen waar kandidaten uit zeer afgelegen gebieden mee te maken hebben, en het doet op de lange termijn iets aan de tekorten aan zorgprofessionals in die regio’s. Kandidaten kunnen zelf kiezen of ze de BMP route willen nemen (met een gegarandeerde plek op de opleiding), of de standaard selectie willen doorlopen (waarin slechts een klein percentage wordt aangenomen).

Achterstand

De expertgroep in mijn onderzoek, waarin alle selectiecommissies van de genoemde studies vertegenwoordigd waren, was in grote meerderheid vóór het mogelijk maken van BMP voor Caribische kandidaten, naast de standaard selectieprocedure. Zij zien namelijk in hun eigen selectieprocedures dat veel Caribische kandidaten hier niet succesvol doorheen komen, wat natuurlijk niet aan de kandidaten ligt. Zo weten we dat in de afgelopen jaren, het is voorgekomen dat kandidaten op de ABCSSS eilanden een kennistoets moesten maken op hetzelfde tijdstip als hun ‘competitie’ in Europees Nederland. Waar de kandidaten hier begonnen om 9:00 uur ’s ochtends, moesten de kandidaten op bijv. Bonaire dezelfde toets online, midden in de nacht maken, soms met slechte wifi. Dit zet hen dus meteen op een achterstand. Daarnaast zijn er ook instellingen waar je vóór corona niet eens online kon deelnemen aan de selectie. Kandidaten die zich niet meerdere vliegtickets naar Nederland konden veroorloven, waren daarmee dus op voorhand al uitgesloten.

Equity beleid

In de week van 14 november wordt er in de Tweede Kamer plenair gedebatteerd over de mogelijke herinvoering van loting als selectie-instrument. Veel organisaties en partijen geloven dat loting, of een combinatie van selectie en loting, dé oplossing is tegen kansenongelijkheid. Dit is echter niet het geval, blijkt uit mijn onderzoek. Er is juist equity beleid nodig, om groepen kandidaten die in de route naar het hoger onderwijs systematische barrières ondervonden, en desondanks toelaatbaar zijn, méér kansen te geven. BMP voor kandidaten van de ABCSSS eilanden is daarvoor een goede manier, want het geeft Caribische kandidaten die al weten dat ze later graag terug zouden willen keren naar de eilanden, een gegarandeerde plek op de opleiding. Daarnaast pleiten bijvoorbeeld AMA-leden ervoor dat een gelijksoortig beleid ook nodig is voor de opleiding tot specialist, zodat Caribische basisartsen ook goede mogelijkheden krijgen om zich te specialiseren en als specialist terug te keren naar de eilanden. Hetzelfde zou ook van toepassing kunnen zijn op specialisatie-opleidingen voor o.a. verpleegkundigen. BMP is dus niet de enige oplossing tegen kansenongelijkheid en zorgtekorten, maar kan, net als in Australië, zeker wel een belangrijke bijdrage leveren aan de oplossing voor beide problemen.

Papiaments

Tot slot zouden méér Caribische studenten in zorgopleidingen nog bijdragen aan een ander doel: zij kunnen, als zij Papiaments spreken, betere zorg bieden aan patiënten in Europees Nederland die beter/liever Papiaments spreken dan Nederlands, of die bijvoorbeeld door dementie het Nederlands vergeten zijn en alleen nog maar Papiaments kunnen spreken.